CAPIM!

Όταν ο Αλβέρτος Καμύς επισκέφτηκε την Βραζιλία πριν εξήντα χρόνια, την χαρακτήρισε "γη χωρίς ανθρώπους", διότι θεώρησε ότι η φύση εδώ πνίγει το ανθρώπινο στοιχείο κι οι τερμίτες θα φάνε τους ουρανοξύστες του São Paulo. Ο Κλαύδιος Λεβιστρώσσιος με τον οποίο συναντήθηκε κατόπιν ο Καμύς στη Νέα Υόρκη μάλλον είχε αντίθετη άποψη. Δεν γνωρίζουμε τί ειπώθηκε μεταξύ τους, παρά μόνο πως ο εθνολόγος ήταν σιωπηλός και συμμαζεμένος. Από την άλλη ο Καμύς δεν βρισκόταν σε καλή φυσική και συναισθηματική κατάσταση στο ταξίδι του εκείνο στην Λατινική Αμερική και το πρόγραμμά του ήταν παραφορτωμένο. Επιπλέον ένα βιβλίο του απαγορεύτηκε μόλις τότε από το καθεστώς της Αργεντινής, ενώ στην Χιλή ξεσπούσαν πολιτικές ταραχές. Την διάθεση τού έφτιαξε σε μια διάλεξή του στο Ρίο ένας ισπανός δημοκρατικός που είχε γνωρίσει στο Παρίσι και ο οποίος διένυσε εκατό χιλιόμετρα χωματόδρομο από την φαζέντα που δούλευε για να τον ακούσει και του πρόσφερε ένα πακέτο τσιγάρα, ελπίζοντας ότι βρίσκονται κοντά στο gosto français.

Ο συγγραφέας ήρθε την εποχή της ξηρασίας, όπου για μήνες δεν πέφτει σταγόνα, δεν πήγε στη ζούγκλα στα βορειοδυτικά αλλά είδε κάμποσο από τις νοτιοκεντρικές αχανείς εκτάσεις , σουρρεαλιστικές τις αποκάλεσε, και αν στην Ευρώπη ένοιωσε τον Ξένο, εδώ προφανώς αντίκρυσε τον Απόξενο. Η Brasília τότε δεν είχε χτιστεί ακόμα και αυτό έγινε σε μια προσπάθεια εποίκησης του εσωτερικού και αποσυμφόρησης των παραλιακών πόλεων. Παραταύτα διασχίζοντας σήμερα ένα τμήμα του Planalto Brasileiro, έστω και σε άσφαλτο, ανάμεσα σε απέραντες φυτείες, μπορεί να σκεφτείς ότι η γη κατάπιε τους ανθρώπους.

Η διαδρομή με ποδήλατο είναι καλύτερη για να νιώσεις το περιβάλλον. Άνθρωποι διακρίνονται πού και πού να ρεμβάζουν στην μεσημεριανή σιέστα, αλλά για να τους δεις πρέπει να ΄χει συνηθίσει το μάτι, επειδή είναι ελάχιστοι και καμουφλαρισμένοι στην ώχρα και το κεραμιδί του τοπίου. Τέλη Σεπτεμβρίου η ξηρασία είναι απελπιστική, η ατμόσφαιρα καίγεται μες το κοκκινόχωμα κι ο μοναδικός ήχος, ένα αδιανόητα συνεχές τρίξιμο, προέρχεται από τα σιγκάρας, τα τερατώδη βραζιλιάνικα τζιτζίκια. Εκατέρωθεν του αυτοκινητόδρομου ακολουθεί για εκατοντάδες χιλιόμετρα μια φαρδιά σκαμμένη και πυρπολημένη επίτηδες ζώνη με μαύρα δέντρα, που ωστόσο με το τεχνητό πότισμα έχουν βγάλει καινούργια πράσινα κλαδιά πάνω από μια σειρά ψοφίμια όλων των ειδών άτυχων ζώων και πουλιών που μπούχτισαν τα κοράκια.

Μετά από τόση ξηρασία και αρρώστια ο κόσμος περιμένει σαν τρελός την εποχή των βροχών, παρότι οι βροχές κάθε φορά πνίγουν ολόκληρες περιοχές, μόνο που αυτό οφείλεται περισσότερο σε κοινωνικούς λόγους, την άναρχη και πρόχειρη δόμηση σε επισφαλή κομμάτια γης, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η τροπική νεροποντή δεν είναι πράγματι επικίνδυνη, μπορεί να κρατήσει ώρες με αμείωτη ένταση και πριν λίγα χρόνια μια τέτοια κατεδάφισε το Nilson Nelson, το στάδιο της Brasília, ευτυχώς νύχτα και άδειο, το οποίο χτίστηκε εκ νέου.

Ήμουν στο κέντρο της πόλης, όταν έπεσε η πρώτη σταγόνα. Δεν ήταν τίποτα ακόμα, μια μικροψιχάλα, όμως ο κόσμος πετάχτηκε έξω από τα καταστήματα εκστασιασμένος, στους δρόμους όλοι ηδονίζονταν κοιτώντας τον ουρανό και ξεφωνίζοντας, ta chuvendo, karaaaa, a chuva! Βρέχει!!! Από μέρες ένοιωθες μια χαρούμενη αδημονία στην διάθεση των ανθρώπων, άκουγες παντού κουβέντες, ότι η βροχή έρχεται επιτέλους και μετρούσαν τα συννεφάκια. Τις επόμενες μέρες ο καιρός πήρε δυναμική απόφαση κι έσκασε σε καταιγίδες με οργιώδεις βροντές και αστραπές ευφάνταστες, που θρυψάλιαζαν τον ουρανό πάνω στο κεφάλι των κατοίκων του οροπεδίου, που μοιάζει τέτοιες ώρες με κουβέρτα πλοίου σε θύελλα.

Η τρικάταρτη padaria χτυπιόταν απ΄το δρολάπι, σκοτεινιά κι ανεμοσούρι μέρα μεσημέρι, ιστία θυέλλης! ούρλιαξε ο φούρναρης, μπαρδόν, ο πρώτος, και έπιασα να καργάρω με το νερό κόντρα στα μούτρα ενώ ο μούτσος πέταξε τον κουβά να πιάσει την άλλη πάντα. Μια φρεγάτα μαύρη με μαύρα πανιά, καταβρεγμένη μα απτόητη, κρατώντας μιαν άχρηστη σε τέτοιες περιπτώσεις μαύρη ομπρέλα εμφανίστηκε για μια στιγμή και χάθηκε στην ομίχλη. Η padaria μάζεψε μερικούς παρδαλούς ναυαγούς με ποδήλατα, σαγιονάρες, βρεγμένα σκυλάκια λουλού κι ένα καφέ άλογο, ο καμαρότος όλη αυτήν την ώρα διαφωνούσε με τον μάγειρα για την τακτική των Corinthians, κι ο μούτσος τράβαγε τα λασπόνερα απ΄ τη μια για να μπουν απ΄ την άλλη. Κάποτε κάλμαρε και το γύρισε σε σταθερό πότισμα που κράτησε όλη τη νύχτα.

Την άλλη μέρα δεν πίστευα στα μάτια μου. Αίφνης τα πάντα είχαν γίνει πράσινα. Το γρασίδι λυσσασμένο είχε καλύψει διαμιάς όλες τις πρώην κίτρινες εκτάσεις, ένα γρασίδι πυκνό, ύψους δέκα πόντων με φύλλα πλατιά λες και ποτίστηκε με ραδιενέργεια. Η πόλη πήρε την ευφορική όψη της, τα δέντρα άνοιξαν με φούξια και άσπρα λουλούδια, η ατμόσφαιρα δροσίστηκε, οι πυρετοί κι οι πονοκέφαλοι εξαφανίστηκαν. Κι επιτέλους γλύκαναν οι μπανάνες!

Υστερόγαμον: άλλο ένα γκράφιτι από την περιοχή της Asa Norte, και μια ...βαρκαρόλα: Barco Negro, το fado που έκανε διάσημη την Αμάλια με την ομώνυμη ταινία του 1955.